Chương trình được thực hiện trong phạm vi toàn quốc, do các cơ quan sau đây phối hợp thực hiện: Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước, Cơ quan điều tra Công an nhân dân, các cơ quan của Công an được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Trại giam thuộc Bộ Công an, Trại tạm giam Công an cấp tỉnh, Nhà tạm giữ Công an cấp huyện, Công an cấp xã.
Các hoạt động phối hợp được triển khai thực hiện thống nhất, thường xuyên, kịp thời, hiệu quả nhằm đạt được mục đích đặt ra của chương trình. Mục đích của Chương trình là nhằm bảo đảm quyền được trợ giúp pháp trong tố tụng hình sự cho người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang hoặc theo quyết định truy nã; người bị tạm giữ, bị can, bị hại, đương sự là người thuộc diện được trợ giúp pháp lý theo quy định tại Điều 7 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 tiếp cận sớm với trợ giúp pháp lý, được giải thích đầy đủ, cung cấp và sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý kịp thời, chất lượng, phù hợp với người dưới 18 tuổi và các đối tượng đặc thù khác.
Mặt khác, nhằm tăng số lượng người sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý, nâng cao vị thế vai trò của trợ giúp pháp lý trong tố tụng hình sự; bảo đảm triển khai hiệu quả các quy định về tố tụng hình sự, nhất là quyền của người được trợ giúp pháp lý trong các vụ việc, vụ án hình sự. Tăng cường công tác phối hợp giữa Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước với cơ quan điều tra của Công an nhân dân, các cơ quan của Công an được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Trại giam thuộc Bộ Công an, Trại tạm giam Công an cấp tỉnh, Nhà tạm giữ Công an cấp huyện, Công an cấp xã về thực hiện trợ giúp pháp lý cho người thuộc diện được trợ giúp pháp lý, đặc biệt là trong việc giải thích, thông tin, thông báo về trợ giúp pháp lý.
Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước phân công trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý trực qua điện thoại 24/24 giờ và người hỗ trợ trực là chuyên viên của Trung tâm có đủ năng lực để tiếp nhận, hướng dẫn về thủ tục yêu cầu trợ giúp pháp lý.
Ảnh minh họa: nguồn internet
Cơ chế tiếp nhận yêu cầu trợ giúp pháp lý là khi phát hiện người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị hại, đương sự là người thuộc diện được trợ giúp pháp lý, cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ sở giam giữ, Công an cấp xã gọi điện thông báo ngay cho người trực hoặc người hỗ trợ trực; cung cấp họ tên, số điện thoại, địa chỉ của người đó hoặc người thân thích của họ (nếu có) cho người trực hoặc người hỗ trợ trực.
Sau khi tiếp nhận thông tin, người trực hoặc người hỗ trợ trực có trách nhiệm ghi chép đầy đủ thông tin về thời gian tiếp nhận người báo tin về người được trợ giúp pháp lý vào Sổ trực trợ giúp pháp lý; đồng thời liên hệ ngay với người thuộc diện được trợ giúp pháp lý hoặc người thân thích của họ để xác minh thông tin, hướng dẫn họ thực hiện các thủ tục để được cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý.
Trong trường hợp người thuộc diện được trợ giúp pháp lý là người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, bị can không bị tạm giam, bị hại, đương sự trong vụ án hình sự, căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, người trực hoặc người hỗ trợ trực hướng dẫn người thuộc diện được trợ giúp pháp lý hoặc người thân thích của họ để thực hiện các hoạt động trợ giúp pháp lý.
Nếu người thuộc diện được trợ giúp pháp lý là người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can bị tạm giam và không thuộc trường hợp quy định người bào chữa từ khi kết thúc điều tra theo quy định tại Điều 74 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, người trực phối hợp với Điều tra viên, cán bộ điều tra đang thụ lý, giải quyết vụ việc, người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ để kiểm tra diện người được trợ giúp pháp lý.
Với sự tham gia sớm của trợ giúp viên pháp lý trong quá trình điều tra vụ án hình sự là giúp người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị buộc tội, bị hại,…hiểu về quyền và nghĩa vụ của mình hơn. Đồng thời, đảm bảo công tác điều tra được khách quan, nhanh chóng, góp phần nâng lên chất lượng điều tra cũng như các mặt khác của công tác điều tra.
Triển khai Chương trình phối hợp số 5789/CTPH-BTP-BCA ngày 27/11/2023 của Bộ Tư pháp và Bộ Công an, Sở Tư pháp và Công an tỉnh đã ký kết Kế hoạch phối hợp thực hiện Chương trình này về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
