Hòa giải ở cơ sở và trợ giúp pháp lý là một trong các tiêu chí “Tiếp cận pháp luật” theo quy định tại Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021- 2025. Cụ thể hơn, Quyết định số 1723/QĐ-BTP ngày 15/8/2022 của Bộ Tư pháp và Công văn số 1563/UBND-NC ngày 30/8/2022 của Ủy ban nhân tỉnh Kiên Giang hướng dẫn chi tiết thực hiện Tiêu chí này.
Mục đích của Hội nghị tập huấn về công tác trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở, hòa giải tranh chấp đất đai tại xã Đông Yên, huyện An Biên, Ths.Bùi Đức Độ - Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Kiên Giang cho biết: nâng cao năng lực, kỹ năng, để đảm bảo tỷ lệ mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm thuộc phạm vi hòa giải được hòa giải thành đạt từ ≥90%; nâng cao năng lực, hiểu biết về trợ giúp pháp lý, đảm bảo tỷ lệ người dân thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý tiếp cận và được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu đạt từ ≥90% là các tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo kế hoạch, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh phối hợp với Phòng Tư pháp huyện An Biên và Ủy ban nhân dân xã Đông Yên tổ chức hội nghị tập huấn về công tác trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở, hòa giải tranh chấp đất đai và giải đáp nhiều vướng mắc, tranh chấp pháp luật cho 56 đại biểu bao gồm: lãnh đạo Phòng Tư pháp, Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, lãnh đạo các tổ chức đoàn thể, cán bộ, công chức, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai, trưởng các ấp, hòa giải viên,…
Ảnh minh họa: Trợ giúp pháp lý trong các Chương trình mục tiêu quốc gia xã Ngọc Thành, huyện Giồng Riềng
Hội nghị được Ths.Bùi Đức Độ quán triệt các hoạt động tiêu chí “Tiếp cận pháp luật” của người dân trong Chương trình; tập huấn những điều cơ bản về trợ giúp pháp lý; về trách nhiệm của cán bộ xã, ấp trong việc làm “cầu nối” giữa người thuộc diện được trợ giúp pháp lý có yêu cầu khi gặp vướng mắc, tranh chấp pháp pháp luật; tập huấn trình tự, thủ tục, kỹ năng, tư vấn, giải đáp những vướng mắc,…về hòa giải ở cơ sở và hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã.
Không chỉ truyền đạt những quy định, kỹ năng, Ths Bùi Đức Độ còn minh họa bằng nhiều tình huống hòa giải, nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý cho người được trợ giúp pháp lý đã thực hiện, đồng thời giải đáp vướng mắc, tư vấn pháp luật về tranh chấp đất đai, di sản thừa kế,...xảy ra trên địa bàn. Chẳng hạn như, “đất đã hiến làm trường học nhưng sổ đỏ của chủ cũ lại chưa giảm diện tích, nay đất của trường học đã được cấp Giấy chứng nhận mới nhưng lại không sử dụng nữa thì chủ cũ có quyền đòi lại không”; hay như “khi tổ chức hòa giải mời nhiều lần nhưng một trong các bên tham gia hòa giải cứ cố tình vắng mặt thì phải xử như thế nào”,…
Giải đáp các trường hợp trên, Ths Bùi Đức Độ cho biết: Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt, cho nên nếu một trong các bên tranh chấp vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành; đối với đất đã tặng cho (hiến) cho nhà nước làm trường học, chủ cũ không kèm theo điều kiện nào sau khi tặng cho nên không có quyền đòi lại (Điều 462 Bộ luật Dân sự).
Không chỉ tiến hành tập huấn, Ủy ban nhân dân xã còn phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước xác định được trên địa bàn xã có 4291 người thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý, 05 người thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý có yêu cầu trợ giúp pháp lý và 05 người được trợ giúp pháp lý, đạt tỷ lệ 100% để phục vụ việc đánh giá, công nhận xã nông thôn mới nâng cao.
